Po zakończeniu tego e-modułu będę w stanie:

  • Zdefiniować pojęcie samoopieki
  • Wskazać obszary życia i zdrowia, na które ma wpływ samoopieka
  • Wskazać korzyści zdrowotne wynikające z samoopieki
  • Wymienić praktyki samoopieki, które mogą być stosowane w miejscu pracy
0 minut

Czas na ukończenie:

Dla kogo przeznaczony jest ten kurs

„Samoopieka nie jest stratą czasu. Dbanie o siebie sprawia, że wykorzystanie czasu jest bardziej zrównoważone.

Jackie Viramontez

Moduł 4. Profesjonalna samoopieka w miejscu pracy

Samoopieka odgrywa szczególnie ważną rolę w dbaniu o własne zdrowie psychiczne, w tym w radzeniu sobie z objawami lęku. 

Samoopieka jest definiowana jako „wielowymiarowy, wieloaspektowy proces celowego zaangażowania w strategie, które promują zdrowe funkcjonowanie i poprawiają dobrostan” (Dorociak i in., 2017). 

W szerszym znaczeniu WHO (Światowa Organizacja Zdrowia) rozumie samoopiekę jako „zdolność jednostek, rodzin i społeczności do promowania i utrzymywania własnego zdrowia, zapobiegania chorobom i radzenia sobie z chorobami - ze wsparciem lub bez wsparcia pracownika ochrony zdrowia. Działania w zakresie samoopieki obejmują praktyki, nawyki i wybory dotyczące stylu życia”. (WHO, 2024).

Możemy również powiedzieć, że samoopieka polega na dbaniu o siebie, aby zapewnić zaspokojenie naszych fizycznych i emocjonalnych potrzeb. Samoopieka to świadome działania podejmowane przez ludzi w celu dbania o swoje:

  • zdrowie fizyczne
  • psychiczne
  • duchowe 
  • i emocjonalne.

Samoopieka jest niezbędna do budowania odporności na stresory, które pojawiają się w naszym życiu, zwłaszcza te, na które nie mamy wpływu (Scott, 2024).

Czynności związane z samoopieką są najczęściej kojarzone z czasem wolnym po pracy.

Podejście to ulega jednak zmianie i obecnie dostrzegamy korzyści płynące z wplatania czynności związanych z samoopieką w ciągu dnia, w tym w czasie pracy ,zamiast pozostawiania ich na później. Integracja ta może pomóc w zapewnieniu dobrego zdrowia psychicznego i fizycznego oraz w radzeniu sobie ze stresem i budowaniu odporności. 

Dlatego warto zapoznać się z praktycznymi wskazówkami, jak podejmować działania samoopiekuńcze w pracy (Calm Business, 2024).

Refleksja

Kliknij, aby zobaczyć

W jaki sposób możemy zadbać o siebie w miejscu pracy jako pracownicy uczelni wyższych?

Jakie działania w zakresie samoopieki możemy podjąć w miejscu pracy dla siebie i naszych współpracowników?

Mentoring na rzecz pozytywnego zdrowia psychicznego – zarządzanie lękiem w instytucjach szkolnictwa wyższego

Zidentyfikuj i przedstaw wybrany model lub podejście.

Praktyki tworzenia kultury samoopieki w miejscu pracy (na podstawie: Calm Business, 2024):

  • Zadbaj o równowagę między pracą a życiem prywatnym. Ustal godziny i dni, w których nie pracujesz i nie odbierasz telefonów służbowych ani e-maili.

  • Szanuj także równowagę między życiem zawodowym a prywatnym innych osób. Jeśli nie jest to absolutnie konieczne, nie dzwoń do współpracowników poza godzinami pracy.

  • Rób regularne przerwy podczas pracy. Nie załatwiaj spraw służbowych podczas przerw, takich jak lunch.

  • Utrzymuj asertywną postawę w miejscu pracy. Wyznaczaj własne granice i szanuj granice innych ludzi.

  • Przestrzegaj zasad asertywnej komunikacji i konstruktywnej informacji zwrotnej. Zachowuj szacunek w komunikacji z innymi.

  • Proponuj spotkania podczas spaceru lub na stojąco zamiast na siedząco, co może sprzyjać zdrowiu fizycznemu.

Praktyki samoopieki w zakresie dbania o zdrowie psychiczne (na podstawie: Bottaro, 2023):
  • Regularnie wykonuj ćwiczenia relaksacyjne i oddechowe, praktykuj jogę, medytację itp.
  • Praktykuj wdzięczność, przypominając sobie każdego dnia, za co jesteś wdzięczny.
  • Znajdź czas na swoje hobby i zainteresowania.
  • Graj w gry logiczne, rozwiązuj krzyżówki, bierz udział w kreatywnych zajęciach lub wypróbuj inne łamigłówki.
  • Nie zaniedbuj kontaktów społecznych: regularnie spotykaj się z przyjaciółmi i członkami rodziny, angażuj się w lokalne grupy.
  • Rozwijaj swoją inteligencję emocjonalną i empatię. Zastosuj najskuteczniejsze dla siebie strategie radzenia sobie ze stresem i lękiem.
  • W razie potrzeby zwróć się o pomoc do specjalisty.
Praktyki samoopieki w zakresie dbania o zdrowie fizyczne (na podstawie: Bottaro, 2023):
  • Wykonuj ćwiczenia fizyczne dostosowane do swojego stanu zdrowia i potrzeb.
  • Jedz regularnie i stosuj dobrze zbilansowaną dietę.
  • Zaangażuj się w praktyki relaksacyjne, aby poradzić sobie ze stresem.
  • Dbaj o wystarczającą ilość snu.
  • Korzystaj z regularnej opieki medycznej, stosuj się do zaleceń lekarza i wykonuj badania profilaktyczne.

Korzyści płynące z tego modelu mentoringu dla wybranego tematu

Konkretne formy samoopieki zostały powiązane z różnymi korzyściami dla zdrowia i dobrostanu, w tym ze zdrowszym życiem. Stosowanie skutecznych praktyk samoopieki może prowadzić do szeregu korzyści zdrowotnych, takich jak (Scott, 2024): 

    • zmniejszenie lęku i stanów depresyjnych
    • zmniejszenie stresu i poprawa odporności
    • zwiększenie szczęścia
    • zwiększenie energii
    • zmniejszenie wypalenia zawodowego
    • silniejsze relacje interpersonalne

Praktyczne porady dotyczące korzystania z tego modelu (wskazówki i podpowiedzi)

  1. Istnieje wiele praktyk samoopieki. Pamiętaj, że nie wszystkie z nich muszą odpowiadać wszystkim ludziom. Wybierz te, które nabardziej Ci odpowiadają.
  2. Oprócz stosowania samodzielnych praktyk samoopieki, sprawdź, jakie opcje oferuje Twój pracodawca. Możesz również zapytać o możliwość wdrożenia innych rozwiązań, takich jak szkolenia z zarządzania stresem dla wszystkich pracowników.
  3. Zachęcaj również swoich współpracowników do praktykowania samoopieki. Dziel się z nimi dobrymi praktykami.

Scenariusz z życia wzięty

Anne, lat 35, pracuje na uniwersytecie jako adiunkt od ośmiu lat. Jest filologiem i zrobiła doktorat z literatury w dziedzinie nauk humanistycznych. Lubi prowadzić badania i uwielbia uczyć studentów. Do tej pory czerpała wiele satysfakcji ze swojej pracy. 

Jednak w ostatnich miesiącach Anne odczuwała wysoki poziom stresu i była przeciążona zbyt dużą ilością pracy. Wciąż lubi swoją pracę, ale czuje, że pracuje bez przerwy i ciągle bierze na siebie nowe obowiązki. Sytuacja staje się dla niej coraz trudniejsza.

Co Anne może zrobić w tej sytuacji?

1

Na początek Anne może określić swoje priorytety. Może wybrać zadania i projekty, które są dla niej najważniejsze i skupić na nich swoją uwagę.

2

Może również rozważyć, które projekty może odłożyć na później lub poprosić o pomoc w ich ukończeniu.

3

Anne powinna również znaleźć czas na odpoczynek i relaks poza pracą. Może ustawić konkretne dni i godziny, w których nie pracuje i odpoczywa.

4

Anne może również wdrożyć codzienne praktyki samoopieki: techniki relaksacyjne, ćwiczenia, odpowiedni sen, zbilansowane posiłki itp.

5

Jeśli sytuacja nie ulegnie poprawie, Anne powinna poszukać profesjonalnego wsparcia psychologicznego.W pierwszej kolejności może sprawdzić, czy takie wsparcie oferuje jej pracodawca - uczelnia.

Wezwanie do działania

W obszarze samoopieki w miejscu pracy niezwykle ważne jest wsparcie społeczne, a także wsparcie instytucji szkolnictwa wyższego - pracodawcy. 

Dlatego jako pierwszy krok sugerujemy zbadanie, w jaki sposób uczelnia dba o pracowników w zakresie zdrowia psychicznego. Czy organizowane są grupy wsparcia? Czy masz dostęp do profesjonalnego wsparcia psychologicznego? Czy dostępne są szkolenia dotyczące np. radzenia sobie ze stresem, zarządzania czasem lub asertywnej komunikacji?

Jeśli tego rodzaju usługa jest niedostępna na Twojej uczelni, zapytaj kolegów, czy ją wdrożą. Może to być pierwszy krok w kierunku wdrożenia rozwiązań, które przyczynią się do poprawy zdrowia psychicznego.

Dodatkowe i dalsze informacje

Tytuł: Podsumowanie: Webinarium Verywell Mind - Zdrowie psychiczne w miejscu pracy

Link: https://www.verywellmind.com/recap-verywell-mind-webinar-mental-health-in-the-workplace-5322719 

Dlaczego jest to zalecane: Amy Morin, LCSW rozmawiała z panelem ekspertów na temat strategii wspierania zdrowia psychicznego w miejscu pracy podczas webinarium Verywell Mind: Zdrowie psychiczne w miejscu pracy.

Tytuł: 7 wskazówek dotyczących samoopieki podczas pracowitego tygodnia pracy

Link: https://mywellbeing.com/workplace-wellbeing/7-tips-for-self-care-during-a-busy-work-week 

Dlaczego jest to zalecane: cenne wskazówki dotyczące samoopieki podczas intensywnego tygodnia pracy

Tytuł: Dobrobyt w szkolnictwie wyższym

Link: https://www.timeshighereducation.com/campus/collections/wellbeing-higher-education

Dlaczego jest to zalecane: Zasoby dla pracowników akademickich i uniwersyteckich

Bibliografia

Finansowane przez Unię Europejską. Wyrażone poglądy i opinie są jednak wyłącznie poglądami autora (autorów) i niekoniecznie odzwierciedlają poglądy Unii Europejskiej lub Narodowej Agencji. Ani Unia Europejska, ani podmiot udzielający dotacji nie ponoszą za nie odpowiedzialności. Numer projektu: 2022-1-PL01-KA220-HED-00008.

pl_PLPolish
Scroll to Top